Prawo, a reklama wyrobów tytoniowych

W Polsce istnieje prawo dotyczące całkowitego zakazu reklamy papierosów i wszelkich wyrobów tytoniowych tj. cygara, cygaretki, tytoń fajkowy. Obostrzenia te wprowadziła ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; zakazuje ona wszelkiej reklamy tych produktów w telewizji, radiu, w prasie i na plakatach.

Przedsiębiorcy powinni wystrzegać się jakiejkolwiek reklamy wyrobów tytoniowych, a także mają obowiązek informować o zakazie palenia i sprzedaży papierosów osobom niepełnoletnim.

W punktach sprzedaży papierosów obowiązkowo musi się znaleźć wywieszka, mówiąca że zabrania się sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom do lat 18. Ma ona być czytelna i wywieszona w takim miejscu by była jak najlepiej widoczna. Kolejne obostrzenie dotyczy przedmiotów imitujących opakowania do wyrobów tytoniowych. Tutaj też wprowadzony jest całkowity zakaz reklamowania, a także eksponowania tych przedmiotów. Niedopuszczalne jest umieszczanie w witrynach sklepów opakowań papierosów i innych wyrobów tytoniowych, grozi za to grzywna w wysokości 200 tys. złotych.

Ogólnie mówiąc w Polsce reklama wyrobów tytoniowych jest surowo zakazana. Dozwolone jest jedynie umieszczanie w punktach sprzedaży informacji o sprzedaży wyrobów tytoniowych. Wszystkie materiały muszą być jednak opatrywane ostrzeżeniami zdrowotnymi. Jedyną dopuszczalną formą działalności marketingowej dotyczącej wyrobów tytoniowych, jest korzystanie z komunikacji indywidualnej. Przekazem o charakterze niepublicznym będzie więc przesyłanie indywidualnemu odbiorcy materiałów informacyjnych pocztą, pocztą elektroniczną lub udostępnianie spersonalizowanych serwisów internetowych, wymagały by one jednak rejestracji i logowania przy każdorazowym korzystaniu z danej strony internetowej.  

„Plain packaging”

Propozycja Komisji Europejskiej jaką jest zmiana w dyrektywie dotyczącej produkcji, prezentacji i sprzedaży wyrobów tytoniowych, spotkała się z niezadowoleniem producentów wyrobów tytoniowych. Dotyczyła ona ujednolicenia wszystkich opakowań papierosów bez względu na markę i producenta, a także zakazu umieszczania znaku towarowego, czyli logo marki. Opakowania miałyby jednolitą kolorystykę, oznaczenia słowne byłyby w standardowej wielkości czcionce, w jednym kolorze, w miejscu konkretnie wyznaczonym na paczce. Ostrzeżenia zdrowotne zajmowałyby nawet do 75 proc. powierzchni paczki.

Ujednolicenie wyglądu opakowań wyrobów tytoniowych tzw. plain packaging, pozbawia konsumentów możliwości odróżnienia produktów i narusza tym samym konstytucyjną zasadę swobody gospodarczej.

Przeprowadzone konsultacje wykazały, że ustawa byłaby sprzeczna z obowiązującymi przepisami. Polska Izba Rzeczników Patentowych i Urząd Patentowy wskazują, że założenia dotyczące plain packaging, uniemożliwiają wykorzystywanie funkcji jaką ma pełnić znak towarowy. Jednolity wygląd wszystkich opakowań papierosów nie pozwala na wyeksponowania informacji dotyczącej pochodzenia wyrobu od konkretnego producenta, a co najważniejsze zaznaczenia marki produktu. Pozbawiło by to producentów możliwości wykorzystywania indywidualnych wyznaczników marki, jakie zazwyczaj umieszczane są na opakowaniach. Doprowadziło by to do sytuacji, w której konsument nie mógłby skojarzyć danego produktu z producentem jaki go wytwarza. Propozycja Komisji Europejskiej budzi obawy, że precedens ten może spowodować podobne zmiany dotyczące także innych branż, takich jak . branża spożywcza czy alkoholowa.  

Głównym celem obostrzeń i ustaw dotyczących zakazu reklamowania wyrobów tytoniowych i papierosów jest ochrona ludzkiego zdrowia i zmniejszenie liczby palaczy. Badania i analizy potwierdzają, że reklamowanie wyrobów tytoniowych odgrywa ważną rolę w zachęcaniu niepalących do tego, żeby zaczęli palić; szczególnie dotyczy to ludzi młodych. Zakaz reklamy zewnętrznej i kampanie społeczne odgrywają ważną rolę w promowaniu postaw antynikotynowych wśród społeczeństwa. Producenci produkujący wyroby tytoniowe wykorzystują jednak wszystkie istniejące luki w prawie, po to by móc reklamować swoją markę i produkty.