Charakterystyka zachowania kompulsywnego
Każdy z nas chociaż raz kupił coś co totalnie mu nie było
potrzebne. Coś co rzucił w kąt i tego nigdy nie używał. Wówczas najczęściej
śmialiśmy się z naszej bezmyślności lub złościliśmy się na własną głupotę.
Czasem zaczęliśmy obwiniać kogoś za nasz pochopny wybór. Jednak to, co nam
zdarza się incydentalnie, dla innych może być chlebem powszednim.
Między nami są ludzie, którzy nie potrafią powstrzymać się
przed nabywaniem różnych rzeczy. Kupują drugi raz z kolei nowy telewizor,
pomimo że stary ma się dobrze. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych takie
osoby stanowią 5,9% całej dorosłej populacji. To tylko szacunki. Najprawdopodobniej
jest ich o wiele więcej, bo kto z nas lubi przyznawać się do swoich słabości? To
o czym tu mówię nosi nazwę kupowania
kompulsywnego - ludzie kupują, bo czują wewnętrzny przymus, aby to robić.
Przyczyny kupowanie kompulsywnego
Wielu psychologów zajmuje się tą tematyką. Większość z nich
zgodna jest co do tego, że u podstaw takich zachowań rzadko leży jedna
przyczyna. Tradycyjnie, gdy mówi się o motywach nałogowego kupowania różnych
artykułów, wspomina się o trzech kategoriach przyczyn. Mają one charakter
neurobiologiczny, społeczny i psychologiczny.
Badania nad pierwszym z nich- neurobiologicznym, przyczyn
kompulsywnego kupowania doszukują się w niskimi poziomie serotoniny. Co
ciekawe, deficyt serotoniny wykazują osoby dotknięte innymi zaburzeniami
związanymi z utratą kontroli nad własnym zachowaniem np. hazardziści. Można
powiedzieć, że istnieje wspólny dla tej klasy zaburzeń komponent
neurobiologiczny. On powoduje, że ludzie nie są w stanie powstrzymywać popędów
i impulsów, które zaczynają rządzić postępowaniem.
Druga, społeczna przyczyna kompulsywnego kupowania koncentruje
się na roli reklamy w kreowaniu obrazu świata, w którym pełnia szczęścia może
być osiągnięta poprzez nabywanie różnych produktów. Media zaczynają
rozpowszechniać postawy konsumpcyjne . Uwagę także się zwraca na doświadczenia
z dzieciństwa. Osoby kupujące kompulsywnie, albo żyły w kulcie dóbr
konsumpcyjnych, bądź w rodzinach gdzie ciągle czegoś brakowało.
Problem ten poruszyli także psychologowie. Liczna badania
jasno wskazują, że ludzie nałogowo kupujący charakteryzują się niską samooceną
i wysokim poziomem depresji, a także skłonnością do fantazjowania i potrzebą
uzyskiwania aprobaty swojego bliskiego otoczenia. Takie osoby chcą przez to
udowodnić sobie, że jest się wartościowym człowiekiem.
Badania Ronalda Fabera i Gary’ego Christensona
Ronald Faber i Gary Christensen opublikowali badania, w
których wskazali, że klientów kompulsywnych cechuje na co dzień obniżony
nastrój, poprawiający się przy zrobieniu zakupów. Dynamika emocji towarzysząca
zakupom jest czynnikiem, który usilnie różnicuje klientów ‘normalnych’ i ‘nałogowych’.
Ci pierwszy przeżywają pozytywne emocje w chwili, gdy decydują się kupić coś
sobie specjalnego, wykraczającego poza rutynowe zakupy. Natomiast drudzy
decydują się na dokonywanie zakupu tylko wtedy kiedy są w złym nastroju, a sam
czyn kupna traktują jak okazję do poprawienia swego stanu emocjonalnego. Jednak w chwili zakupu przeżywają mieszankę
emocji pozytywnych jak i również negatywnych. Fber i Chritenson mówią, że tacy ludzie są
skazani na nieustanne kupowanie.
Ze względu na różne uwarunkowania skłonności do nałogowego
kupowania żadna terapia tej przypadłości nie jest skuteczna. Teraz mamy czas na
to aby się zastanowić czy zakupy, które robimy nie mają charakteru nałogowego.
Jeśli bowiem pozostaniemy bezrefleksyjni, to bez zorientowania się, w którym
momencie a zasłużymy na miano kompulsywnych klientów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz