O historii reklamy słów kilka

Termin „reklama” pochodzi od łacińskiego słowa reclamare, oznaczającego „hałasowanie” czy też „robienie wrzawy”. Zbliżone słowa – clamo i clamare znaczą: „krzyczeć”, „głośno wołać”, „przywoływać”, a także „świadczyć”[1]. Forma promowania określonych dóbr materialnych, usług, idei określonemu odbiorcy[2]. Rodzaj komunikowania perswazyjnego obejmujący techniki i działania podejmowane w celu zwrócenia uwagi na produkt, usługę lub ideę[3]. Od początku zatem chodziło o robienie hałasu i zamieszania wokół określonego produktu czy też punktu sprzedaży

Reklama nie jest wymysłem ostatnich lat, dziesięcioleci a nawet wieków. W ruinach Pompejów (antycznego miasta, zasypanego w 79 r. p.n.e. przez popioły Wezuwiusza) odkryto ściany domów pokryte tysiącami ogłoszeń najlepszych łaźni, mleczarni, tawern; także zawiadomieniami i odezwami wyborczymi. Gliniane tabliczki babilońskie, datowane na trzecie tysiąclecie przed naszą erą, również mają na sobie ogłoszenia. Pierwsze reklamy drukowane pojawiły się wkrótce po wydaniu Biblii Gutenberga.[4] Po tym wydarzeniu nastąpił rozwój czytelnictwa, co umożliwiło rozwój reklamy drukowanej (ulotki, afisze, plakaty). Rozpowszechnienie prasy dało nowe możliwości reklamowe. W 1450r. jako pierwszy skorzystał z tego wynalazku księgarz Leopold Laubert reklamując wydawane przez siebie książki.[5] W 1480 roku na drzwiach londyńskich świątyń wieszano ulotki zachęcające do kupna książki, której treścią były reguły rządzące życiem Kościoła.[6] Dla pierwszej gazety z reklamą w środku podaje się daty 1591 roku oraz 14 października 1612 roku i paryskie czasopismo „Journal General d’Affisches”. W 1658 r. na łamach londyńskiego „Mercurius Politicus” ukazała się reklama herbaty, a w 1730 r. w „Journal de la Cour” zamieszczono wierszowane ogłoszenie zachwalające czekoladę. Pierwsze w USA płatne ogłoszenie opublikowano 8 maja 1704 roku w dzienniku „Boston New Letters”. Chodziło o sprzedaż nieruchomości w położonym nad zatoką mieście Oyster Bay. Ćwierć wieku później potencjał związany z gazetową powierzchnią reklamową odkrył sam Benjamin Franklin, który w wydawanej przez siebie „Pennsylvania Gazette” wyodrębnił specjalne miejsce na reklamy.[7] Pierwszy drukowany plakat to 1740 rok. Londyńczycy nie mogli oderwać od niego oczu.

Jednak z prawdziwą inwazją reklamy mamy do czynienia od momentu upowszechnienia się radia i telewizji. W roku 1921 w Pittsburgu nieliczni posiadacze odbiorników radiowych mieli okazję wysłuchać reklamę różnych towarów i usług, nadawanych przez stację KDKA.[8] Według innego źródła w 1922 roku stacja radiowa WEAF ogłosiła, że oferuje 10 minut czasu antenowego dla tego, kto zapłaci 100$. Odpowiedział pośrednik handlu nieruchomościami i jego oferta zaprezentowana na antenie uważana jest za pierwszą reklamę radiową.[9] Pierwszą reklamą telewizyjną był spot firmy Bulova – producenta zegarków. To historyczne wydarzenie miało miejsce w nowojorskiej stacji WNBT 1 lipca 1941 roku, tuż przed transmisją baseballowego meczu. Właściciel firmy Bulova zapłacił za ten antenowy czas okrągłe 4 dolary.[10] Wykorzystanie Internetu jako medium reklamowego początkowo nie znajdowało chętnych. Pierwszą większą próbę podjęła firma z branży ISP - Prodigy. Zaproponowała ona w 1990 roku sponsoring świadczonych przez siebie usług. Nie spotkało się to z zainteresowaniem reklamodawców, co zniechęciło potencjalnych naśladowców. Sytuację zmieniło dopiero pojawienie się graficznych przeglądarek stron www (pierwsza z nich, NCSA Mosaic, powstała w 1993 r.). Pionierska reklama internetowa miała postać bannera w formacie GIF. Została wyemitowana 27 października 1994 na stronach magazynu HotWired. Promowała firmę AT&T - po kliknięciu na banner internauta był przenoszony na witrynę tej firmy.[11]

---

[1] A. Kowal-Orczykowska, W niewoli reklamy?, Kraków 2007, s. 13

[2] R. Wiszniowski, Reklama polityczna a komunikowanie masowe [w:] Studia teorii komunikaowania masowego, red. B. Dobek-Ostrowska, Wrocław 1999, s. 85-86

[3] strona internetowa: http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3966917 [17.05.2011]

[4] D. Doliński, Psychologiczne mechanizmy reklamy, Gdańsk 2008, s. 7-8

[5] strona internetowa: http://emailer.pl/page/Geneza-Reklamy [17.05.2011]

[6] D. Doliński, op. cit., s. 8

[7] A. Kowal-Orczykowska, op. cit., s. 17

[8] D. Doliński, op. cit., s. 8

[9] strona internetowa: http://www.ranking.pl/old_newsletters/pl/2003-04-03/ [17.05.2011]

[10] strona internetowa: http://www.joemonster.org/art/14793/8_waznych_wydarzen_z_historii_reklamy [17.05.2011]

[11] strona internetowa: http://www.ranking.pl/old_newsletters/pl/2003-04-03/ [17.05.2011]