Czy dziennikarz może wystąpić w reklamie? Czy pełniąc rolę obiektywnego informatora może być jednocześnie twarzą jakiegoś produktu? Czy nie podważa to jego wiarygodności?
Historia zna wiele przypadków, które potwierdzają, iż odpowiedzi na te pytania nie są oczywiste nawet dla osób wykonujących ten zawód.
Występy dziennikarzy w reklamach zwykle nie przechodzą bez echa.
W latach 90. Janusz Weiss został odsunięty od pracy w TVP za udział w reklamie jednego z funduszy emerytalnych. W 2010r. Zarząd Telewizji Polskiej zawiesił współpracę z Beatą Sadowską i Pauliną Smaszcz – Kurzajewską. Przyczyna? Sadowska zaangażowała się w kampanię reklamową Toyoty, natomiast Smaszcz - Kurzajewska została ambasadorką biżuterii Claudio Canziana. W ubiegłym roku prowadząca „Pytanie na śniadanie”, Marzena Rogalska, została zdjęta z anteny TVP2, ponieważ wzięła udział w spocie Biedronki. Niedługo potem Komisja Etyki Telewizji Polskiej zawiesiła w obowiązkach znanego dziennikarza sportowego, Macieja Kurzajewskiego, uznając, że jego występ w reklamie Banku PKO stoi w sprzeczności z zasadami etyki dziennikarskiej.
https://www.youtube.com/watch?v=lVdMKrJyXpA
Polskie prawo prasowe reguluje kwestię angażowania się dziennikarzy w kampanie reklamowe. Art. 12 ust. Prawo prasowe wskazuje:
Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą.
Ustawodawca nie określa jednak sytuacji, w której dziennikarz prowadzi jawną działalność reklamową.
Bardziej precyzyjny wydaje się paragraf ósmy rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 30 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu prowadzenia w programach radiowych i telewizyjnych działalności reklamowej i telesprzedaży (Dz. U. z dnia 22 lipca 2011 r.), mówiący o wykorzystaniu wizerunku dziennikarza w reklamach:
W reklamach, z wyłączeniem autopromocji, zakazane jest wykorzystywanie głosu lub wizerunku osób, które prowadziły audycje informacyjne, publicystyczne lub audycje dla dzieci w programach radiowych lub telewizyjnych w okresie krótszym niż 3 miesiące przed nadaniem reklamy.
Między innymi do tej regulacji odwołuje się niepisana zasada, obowiązująca w Polsacie i TVN – ie – zakaz występu w reklamach dotyczy dziennikarzy informacyjnych. W TVP zostały dodatkowo ustanowione Zasady etyki dziennikarskiej, które dotyczą wszystkich dziennikarzy związanych z redakcją i wedle których dziennikarze nie mogą brać udziału w reklamach.
Dużą wartość ma także zapis Kodeksu etyki dziennikarskiej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (pkt 18):
Dziennikarzowi nie wolno zajmować się akwizycją oraz brać udział w reklamie i public relations – wyjątkiem mogą być jedynie akcje społeczne i charytatywne; materiały redakcyjne muszą być czytelnie oddzielone od materiałów reklamowych i promocyjnych.
Dziennikarz to zawód zaufania społecznego. To także misja, prawda i rzetelność. Reklama to z kolei perswazja i manipulacja. Jak bardzo byśmy się nie starali, zsumowanie wszystkich tych elementów nigdy nie da wiarygodnego wyniku.
1 komentarz:
Prześlij komentarz