W 1984 roku James E. Grunig oraz Todd Hunt, na podstawie
wieloletnich historycznych i empirycznych badań wyłonili 4 modele PR. Modele różnią
się od siebie z uwagi na: cel, naturę komunikowania, związki między uczestnikami
procesu komunikowania oraz wykorzystanie technik badawczych.
Stworzony przez autorów podziału schemat, przedstawia rozwój
PR zarówno teraz jak i w XX wieku.
Źródło: Barbara Rozwadowska, Public Relations, Studio
Emka, Warszawa 2002, str.49
Mimo, iż od czasu podziału PR na 4 modele, sposób ich
postrzegania oraz praktykowania się nie zmienił, warto przyjrzeć się im trochę
bliżej.
MODEL I – ROZGŁOS / PUBLICITY
Model ten dominował w latach 20. i 30. XIX wieku. Nastawiony
głównie na rozprzestrzenianie konkretnych informacji bez względu na ich charakter
(negatywny lub pozytywny). Chodzi o to, by zleceniodawcę przedstawić w
pozytywnym świetle, przez co wiele ukazujących się artykułów mija się z prawdą.
Mamy tutaj do czynienia z komunikacją jednostronną, w której nie liczy się
jakość, a efekt. I aby ten efekt był jak najlepszy, społeczeństwo poddawane jest
perswazji oraz manipulacji. Zdarza się także, że organizacje PR współpracują z
mass mediami przy czym skupiają się głównie na utrzymaniu z nimi dobrych
stosunków, aby w wypadku dotyczących ich publikacji, móc zadziałać na swoją
korzyść.
Przedstawicielem tego modelu był Amerykanin Phineas Barnum,
nazywany mistrzem manipulacji. Jest autorem stwierdzenia: „nieważne, co o mnie
mówią, ważne, żeby poprawnie pisali nazwisko”.
Obecnie model ROZGŁOSU występuje w
dziedzinie sportu, show biznesu oraz medycyny.
MODEL II – INFORMACJA PUBLICZNA
W przeciwieństwie do modelu
pierwszego, model informacji publicznej stawia na pozyskiwanie opinii
publicznej tylko i wyłącznie przez szczere i prawdziwe informacje, nawet w
momencie, gdy mogą mieć one negatywny wpływ na organizację, mogą być dla niej
niekorzystne. Twórcą tego modelu jest Ivy Lee, którzy odrzucił podejście public should be damned i zmienił na public should be informed. Lee stworzył
także własny kodeks Declaration of
Principle. Zaznaczał, że PR ma służyć dobru publicznemu i jest nastawiony
na otwartość. Twierdził także, że jeśli prawdziwe informacje firmy szkodzą jej,
należy to zmienić.
Jego
informacje prasowe były szczytem wiarygodności, podawał w nich, co nie było
powszechną praktyką, kto je napisał i w czyim imieniu. W swoim działaniu
kierował się nie badaniami, ale intuicją, która dwukrotnie go zawiodła – w
przypadku promocji III Rzeszy i ZSRR.
Źródło: wikipedia.org (art. Public Relations)
Na dzień dzisiejszy, model
informacji publicznej używany jest w agencjach rządowych, sporadycznie w
agencjach non-profit, podczas kampanii informacyjnych, a także w informacjach kulturowych.
Z medycznej strony natomiast, używany jest w celu popularyzacji informacji
organizacyjnych tj. godziny funkcjonowania, rodzaj świadczonych usług oraz dane
kontaktowe.
MODEL III – DWUKIERUNKOWY ASYMETRYCZNY
Podstawowym zadaniem w tym modelu
jest przekonanie opinii publicznej do przyjęcia punktu widzenia organizacji.
Prowadzone są badania opinii publicznej, a media są pod stałą kontrolą. Swój
udział mam tutaj także manipulacja. Organizacja ukazuje tylko te cechy, które
społeczeństwo chce zobaczyć, te, które odbierze najlepiej. Edward Bernays
uważał, że PR może służyć dobru
publicznemu, jeżeli przekonuje się ludzi do tego, co i tak jest zgodne z ich
interesem, a organizacja zmienia się wraz z wymaganiami publiczności (źródło:
wikipedia.org; art. Public Relations). Aby jednak przekonać publiczność do
swoich racji, organizacja musi dobrze poznać jej potrzeby i je zaspokoić, o czym
przekonywali Hill i Knowlton.Obecnie model stosowany jest przez
przedsiębiorstwa i doradców PR.
MODEL IV – DWUKIERUNKOWY SYMETRYCZNY
Podstawą jest, opierający się na
słuchaniu, a nie na przekazywaniu informacji, dialog. Organizacja dopasowuje
się do oczekiwań otoczenia redukując negatywne cechy. Zgodnie z zasadami tego
modelu specjaliści PR chcą jak z najlepszej strony przybliżyć społeczeństwu
stanowisko firmy i odwrotnie. Aby sprawdzić efekt wyżej wymienionych badań
prowadzi się badania oceniające. Finalnie ma być tak, że obie strony będą mogły
zrealizować swoje interesy. Model ten
dosyć rzadko spotykany jest w dzisiejszych czasach.
Zastosowany przez Gruniga i Hunta
podział jest czystym przykładem na to, że określone wiele lat temu formy działania,
używane są dziś i używane będą nadal, mimo tego, że PR XXI wieku znacznie różni
się od tego XIX wiecznego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz